Резултати од мониторинг на скриената економија во Северна Македонија во 2018 година со акцент на корупцијата

Корупцијата претставува општествена појава која негативно се одразува врз благосостојбата на сите граѓани во една држава, воедно, се смета за најтежок облик на загрозување на демократијата и владеење на правото. Заради својот широк спектар на штетни ефекти, може да предизвика и појава на организиран криминал и закани за безбедноста на општествената заедница и државата. За разлика од општите криминални дејствија и нелегални активности, сузбивањето на корупцијата преку нејзино откривање, инкриминирање и гонење, претставува сложен процес, пред сè бидејќи е тешко да се изградат силни и одржливи механизми кога оние кои треба да ја сузбиваат корупцијата, всушност самите се корумпирани. Заради нејзината комплексност, секој граѓанин има законска и морална обврска да се бори против корупцијата, тоа значи дека не само што не треба да практикува коруптивни дејствија, туку треба и да пријави случаи на корупција доколку ги препознае .

Во современите општества, корупцијата е присутна во различен обем и во различни облици, независно од тоа дали зборуваме за демократски или авторитарен режим, развиена демократска земја или земја во развој. Таа како негативна општествена појава претставува значаен предизвик и горчелив проблем за сите држави. Широката примена на коруптивни активности негативно се одразува врз општествениот и економскиот развој на една земја и претставува пречка за воспоставување ефикасни институции и одржување високо ниво на доверба во нивната работа. Дополнително, во услови на високо ниво на корупција, на одредени лица им е отежнато остварувањето на загарантираните права и пристапот до јавните услуги. Со тоа, се нарушува принципот на еднаквост и еднакви можности за сите граѓани, бидејќи оние кои практикуваат да поткупуваат и да бидат поткупени, стекнуваат предност во однос на останатите. Може да се забележи дека доколку корупцијата не се контролира, таа прераснува во системски проблем (институционална или системска корупција), кој претставува закана за одржливиот економски раст и развој и зачувување на демократските вредности .

Во систем во кој се „толерира“ високо ниво на корупција, штетни последици трпи и пазарната економија. Пазарот не е компатибилен со практикување на коруптивни активности, бидејќи на тој начин е нарушен концептот на слободна конкуренција како основен принцип на пазарната економија. Врз приватниот сектор корупцијата има негативни ефекти преку насочување на јавните ресурси за непродуктивни активности со кои се одвраќаат иновациите кај деловните субјекти, како и претприемачките активности. Корупцијата има штетни влијанија и врз работењето на јавниот сектор, и тоа се манифестира преку донесување одлуки за распределба на јавните ресурси на штета на граѓаните, а со цел прибавување лична корист. Ова води и кон намалување на квалитетот на јавните услуги, вештините, стручноста и кредибилитетот на јавната служба.

Целосната анализа е достапна тука.